Vücut Politikaları ve Tepkilerin Algoritması 

Kadın bedeni kapitalizmine karşı Don Kişot-vari bir mücadele veren Doa Kozmetik’in AKP yanlısı söylemleri, Twitter kullanıcılarını hayrete düşürdü.

Cilt bakım ürünlerini dahi politikleştiren Türkiye siyasetinin dinamiklerini birkaç kelimeyle açıklamak zor. Ancak şu bir gerçek ki basit bir market alışverişi dahi politik-ekonomik pek çok yoruma gebe. Bu hâlde, özellikle kozmetik devi şirketlere karşı verdiği mücadeleyle pek çok kullanıcının takdirini kazanmış Doa Kozmetik’in bu siyasallaşmayı gözden kaçırması, eleştiri konusu oldu.

Özellikle X (eski Twitter) gibi etkileşim odaklı algoritmalara sahip platformların, Doa Kozmetik’in takipçi kitlesinde olduğu gibi yankı odaları oluşturması beklenen bir durum. Ancak bu yankı odaları, siyasileşen hayatın kesişimselliği ile çeliştiğinde, beklenmedik siyasi çıkışların tek çıktısı “linç” oluyor.

Oysaki aynı yankı odaları, kozmetik devleriyle mücadelesini kurumsal yerine günlük bir dille sürdüren Doa Kozmetik’in etki alanının büyümesine neden olmuştu. Ancak bu durumun, siyasal alanın gittikçe artan kesişimselliğinden ayrı bir şekilde ele alınması pek mümkün görünmüyor. Nitekim, tepkilerin odağında da bu yer alıyordu.

Bir sanatçı demokrasinin kaderini çizebilir mi? 

Etkileşim yaratmakla seçmeni manipüle etmek arasındaki çizgi oldukça ince. Sosyal medyada bir içerik üreticisinin reklam almasının dahi çeşitli hem hukukî hem de deontolojik gereklilikleri var. Hâl böyle olunca, seçimler gibi pek çok temel hak ve özgürlüğü doğrudan ilgilendiren bir konuda, bu etkinin boyutlarının araştırılması konusundaki perspektifimizin önemi ortaya çıkıyor. Big Tech, finansal çıkarları için hak ve özgürlükleri ezip geçecek mi?

Dünyada Switfmania büyüyor. Peki, Taylor Swift’in ödül kazandırmaktan şampiyona sonuçlarını belirlemeye uzanan etkisinin limitleri ne? Swiftmania, spontane bir fenomen. Popüler kültüre dair karar alımlarda, Taylor Swift’in etkisi büyük ve göz ardı edilemez bir etkileşimli talep etkisi (bandwagon effect) yaratıyor. İçinde bulunduğumuz günlerde sıkça tartışıldığı üzere, bu etkinin siyasal karar alımlara sıçrayıp sıçrayamacağını ise birlikte göreceğiz.

Elon Musk ve X: Milyon Dolarlık Boys Club ya da Şımarık Erkekler Topluluğu

Elon Musk’ın Twitter’ı satın almasının ardından internetin en köklü platformlarından biri, gözlerimizin önünde tepetaklak oluyor. “İfade özgürlüğü” üzerine yoğunlaşan misyonuyla Musk, kimileri için bu çağın nadir özgürlükçülerinden birisi olarak görülürken kimileri içinse sadece çok parası olan şımarık bir çocuk.

X (eski Twitter), hâlâ dünya genelinde en çok ziyaret edilen internet sitelerinden biri. Dolayısıyla X’te ne olup bittiğini yapısal anlamda değerlendirmeden önce, X’in bu gücünü kabul etmek ve bunun kötüye kullanımın önüne geçmeye çalışmak daha sağlıklı bir yaklaşım olacaktır.

Başta paralı üyelik ve buna bağlı olarak parasallaştırma (monetisation) özelliğini duyuran Elon Musk, beraberinde haber ve makale okuma, canlı yayın yapma, uzun video paylaşma gibi pek çok sosyal medyaya içkin özelliği X’e getirdi. Ancak platformun dönüşümü bununla sınırlı kalmadı. X’e görüntülü ve sesli arama özelliği getirme niyetini ifade eden Elon Musk, platformun bir “dating app” özelliği taşımasını da istiyor. Elon Musk’ın yeni radarında ise, X’e “spor bahislerini” getirmek var. İnternete dair istediğiniz her şeyi tek yerde sunan bir platform… Ne kadar şahane, öyle değil mi? Maalesef ki değil.

Reklam ve çerez mekanizmaları ile başka platformlardaki veri ve aktivitelerinizi de takip edebilen bir platformun, sosyal medya kullanımınıza ilişkin bütün taleplerinize cevap vereceğini iddia etmesi sizi yeteri kadar korkutmuyorsa, tüm bu verileri aleyhinize nasıl kullanabileceğini gözden kaçırıyor olabilirsiniz. Neticede video ve parasallaşmanın ötesinde, partner bulma ve hatta bahis gibi seçenekler sunulması, verilerinizle beraber sizi sizden daha iyi tanıyan bir platformun duygusallığınızı, akıl sağlığınızı ve hatta finansal aktivitelerinizi sömürebileceği anlamına gelir.

Geleceğiniz hakkında en umutsuz hissettiğiniz zamanı, girdiğiniz siteler, beğendiğiniz hatta uzun süre baktığınız içeriklerden tespit edebilen Big Tech’in, kendinizi en çaresiz hissettiğiniz anda önünüze “Hey, bu akşamki maça 20 TL yatırıp 1000 TL kazanmak istemez misin?” seçeneğini yansıtan bir buton koyması, yeterince korkutucu olsa gerek.